Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

AGATA TUSZYŃSKA – „NARZECZONA SCHULZA”. Spotkanie DKK w Filii nr 10 – relacja

Agata Tuszyńska – „Narzeczona Schulza”.

Spotkanie DKK – Filia nr 10

7 kwietnia 2016 r. w Filii nr 10 WiMBP w Rzeszowie odbyło się pierwsze po świętach Wielkiej Nocy spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki. Rozmawiano na nim o książce „Narzeczona Schulza” autorstwa Agaty Tuszyńskiej. Podczas spotkania klubowiczki obejrzały zajmującą prezentację multimedialną przygotowaną przez Marię Suchy.

Jolanta Jędryka

Recenzje klubowiczek: Agata Tuszyńska „Narzeczona Schulza”

„Narzeczona Schulza” to kolejna książka Agaty Tuszyńskiej, której bohaterką jest kobieta pochodzenia żydowskiego. Tym razem nie jest to postać tak kontrowersyjna, jak Wiera Gran, tym niemniej warta przypomnienia. Narzeczona Brunona Schulza to Józefina Szelińska, postać niezwykłego charakteru i erudycji. Mimo wybitnie semickiej urody przetrwała okupację, najpierw ukrywając się w Warszawie, a później pracując w Zakładzie dla Ociemniałych w Laskach. Bezpośrednio po wojnie trafiła do Gdańska, gdzie pracowała i mieszkała do końca życia, cały czas konsekwentnie ukrywając swoje relacje z Brunonem Schulzem. Poznała go w 1933 r. w Drohobyczu, gdzie obydwoje pracowali jako nauczyciele. Po zerwaniu w 1937 r., Józefina wyjechała do Warszawy, gdzie próbowała popełnić samobójstwo. Dopiero po latach zdała sobie sprawę z tego, że Bruno nie kochał jej tak bardzo, jak ona jego.

Znajomość z Schulzem odcisnęła na niej niezwykłe piętno. Z kart książki spogląda na nas osoba wykształcona, doskonale znająca język niemiecki (tak naprawdę to ona przełożyła „Proces” Franza Kafki), posiadająca doktorat Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, a równocześnie zafascynowana osobowością z pozoru zwykłego nauczyciela. Od tej znajomości Józefina Szelińska – Juna, nie mogła, a raczej nie chciała uwolnić się do końca swojego życia, jednak skrzętnie ukrywała fakt swoich tak bliskich relacji z autorem „Sklepów cynamonowych”. Nawet, gdy w 1948 r. odezwała się na apel Jerzego Ficowskiego, korespondowała z nim przez kilkadziesiąt lat pod warunkiem, że całkowicie i skutecznie ukryje jej tożsamość.

Tym większe uznanie dla Agaty Tuszyńskiej, która przybliża nam nie tylko postać samej Józefiny Szelińskiej, ale także jej narzeczonego – Brunona Schulza, a przede wszystkim wspaniale maluje klimaty tamtych lat. Lektura książki tylko z pozoru może wydać się nużąca: żadnych dialogów, zero akcji, ale czyta się ją naprawdę z dużym zainteresowaniem. Odnajdujemy w niej przedwojenny Lwów, Drohobycz, a później Warszawę. Po wybuchu wojny niemal dosłownie czujemy atmosferę niemieckiej pogardy dla ludności żydowskiej i strachu przed śmiercią, która w każdym miejscu i w każdej chwili może spaść na każdego, kto przemyka ulicą oznakowany „gwiazdą Dawida”. Taka właśnie śmierć spotkała Brunona Schulza, który jakby jej oczekiwał, nie podejmując żadnych radykalnych działań aby ocalić się z „Zagłady”.

Juna ocalała, by przez całe swoje powojenne życie gromadzić wspomnienia o pozornie zwykłym, prowincjonalnym nauczycielu z Drohobycza, który najpierw zapomniany i wyśmiany, z biegiem lat zyskał międzynarodową sławę i uznanie, w którą zawsze wierzyła. „Narzeczona Schulza” to dzięki narracji Agaty Tuszyńskiej nie tylko przypomnienie krótkiego przecież okresu narzeczeństwa Brunona i Juny, ale także odtworzenie życia bohaterki poprzez jej własne wspomnienia, jak również na podstawie obrazu uzyskanego oczyma innych, w tym osobistej korespondencji Brunona Schulza.

Maria Suchy

-------------------------------------------------------------------------------------

GALERIA