Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

„To wiem na pewno” Wally Lamb – recenzja powieści

 „To wiem na pewno” Wally Lamb – recenzja powieści

W tym roku mogliśmy zobaczyć mini-serial produkcji HBO „To wiem na pewno”, ekranizację powieści Wally’ego Lamba pod tym samym tytułem. Jeśli nie oglądaliście jeszcze serialu, nic nie szkodzi. Przeczytajcie tę niezwykłą sagę rodzinną. Jest to historia obyczajowa, jednak w pewnym momencie przechodząca w realizm magiczny o konstrukcji szkatułkowej. Porusza wiele problemów dotyczących amerykańskiej historii związanej między innymi z rasizmem, imigracją, czy opieką medyczną. Jednak przede wszystkim przedstawia portret jednego bohatera – Dominika Birdsey’a. Stwierdzenie to może wydawać się zaskakujące. Na okładkach i w opisach książki dostrzegamy bowiem bliźniaków. Dominik posiada brata, który zmaga się z chorobą psychiczną. Podstawą osi fabularnej jest walka Dominika o przeniesienie swego bliźniaka, Tomasza do bardziej komfortowej placówki opiekuńczej po tym gdy ten w przypływie ataku manii odciął swą rękę. Powieść jest często reklamowana jako wzruszający obraz braterskiej miłości. Jednak to duże niedopowiedzenie. Postać Tomasza dość szybko zanika. Nie jest on w żaden sposób bohaterem pierwszoplanowym, nie podążamy za nim, nie poznajemy jego wewnętrznych rozterek – Tomasz Birdsey to tajemnica, tak samo jak tajemniczą jest dręcząca go schizofrenia. Także relacja między braćmi wydaje się o tyleż silna co spłycona przez autora. Nie jest to zatem opowieść o wyjątkowości Tomasza, to nie kolejny Forest Gump czy Rain Man – fani tych tytułów będą zawiedzeni. Wally Lamb skupia się na Dominiku. Książka stanowi, niemal w dosłownym znaczeniu, jego portret psychologiczny, gdzie więź z chorym bliźniakiem jawi się tylko jedną z wielu płaszczyzn. Przede wszystkim to Dominik musi poradzić sobie ze swoimi życiowymi problemami, tożsamością i nadszarpniętym zdrowiem psychicznym. Tak, mimo tego, że „zdrowy” bliźniak nie jest osobą niepełnosprawną ani niepoczytalną, zmaga się z cierpieniami, które na tle choroby brata wydają się osobie postronnej błahe. Autor jakby daje nam tutaj znaczący sygnał. Każdy człowiek posiada kruchość emocjonalną oraz traumy które zaważają na jego życiu (tą zależność reprezentują także inni bohaterowie powieści). To rodzaj bólu nie mieszczący się w dolegliwościach ciała czy umysłu lecz ducha. Wszyscy jesteśmy słabi, wszyscy potrzebujemy pomocy. Doskonale dostrzegamy to obserwując kontrastujących ze sobą pod każdym względem braci – zdrowego i chorego. Który z nich jest bardziej poukładany oraz kompletny w swym „ja”? Silny, wysportowany, depczący twardo po ziemi Dominik, czy wrażliwy, nieprzystosowany i zaburzony Tomasz? Odpowiedź może okazać się zaskakująca.  
 

„To wiem na pewno” jest także książką dla każdego odbiorcy lubującego się w ambitnych powieściach obyczajowych zgłębiających tajemnice rodzinne. Te wpływają na kolejne pokolenia, a finalnie na jednego bohatera, który dźwiga nie tylko bagaż własnego życia ale i swych przodków. Niesamowite jak bardzo losy wielu postaci z przeszłości i teraźniejszości przeplatają się ze sobą, ważąc winy, synchronizując charaktery. Wally Lamb tworzy wiele różnych zależności międzyludzkich, będących podstawą nie tylko do osiągnięcia wewnętrznego spokoju lecz wręcz religijnego zbawienia.

Polecam tę powieść wszystkim, gdyż wszyscy mamy rodzinę, tajemnice oraz słabości. Może w historii Dominika dostrzeżemy cząstkę nas samych, a może jego doświadczenia nauczą nas tego co „on wie na pewno”.   

Sylwia Wierzbińska