Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

Wystawa „Milenium Chrztu Polski” w Filii nr 7 – relacja

„Milenium Chrztu Polski w diecezji przemyskiej i administracji apostolskiej w Lubaczowie”.
Otwarcie wystawy pod Patronatem Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie,
przez Piotra Chmielowca w ramach obchodów 1050-lecia Chrztu Polski –
Filia nr 7

„Milenium Chrztu Polski w diecezji przemyskiej i administracji apostolskiej w Lubaczowie” to tytuł wystawy eksponowanej, w dniach 16-20 maja 2016 r., w Filii nr 7 WiMBP w Rzeszowie. Została ona zorganizowana pod Patronatem Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, w ramach obchodów 1050-lecia Chrztu Polski, w cyklu „Historia Polski w zarysie”. Otwarciu ekspozycji przewodniczył Piotr Chmielowiec – pracownik IPN. Uczestniczyli w niej uczniowie z Gimnazjum nr 11, z kl. 2e (op. Dagmara Mazur) i Gimnazjum nr 17, z kl. 3g (op. Anna Roga).

W roku 1966 r. przypadał jubileusz Tysiąclecia Chrztu Polski. Na program obchodów kościelnych realizowanych już od 1956 r. złożyły się Jasnogórskie Śluby Narodu Polskiego oraz Wielka Nowenna Narodu przed Tysiącleciem Chrztu Polski.

Dla władz komunistycznych program milenijny, którego centralną postacią był prymas Stefan Wyszyński, był formą kontestacji istniejącej rzeczywistości, dlatego kwestią czasu był powrót do polityki ubezwłasnowolnienia Kościoła i prób ograniczania jego aktywności. Cały konflikt związany z obchodami milenijnymi był odbiciem złożoności problematyki stosunków państwo – Kościół w Polsce po II wojnie światowej. Do historii odchodził wówczas krótki stosunkowo okres liberalizacji polityki wyznaniowej rozpoczęty zwolnieniem ks. prymasa z internowania w 1956 r. Kościół katolicki wchodził w rok obchodów milenijnych w szczególnie trudnym dla siebie okresie, podczas zmasowanej kampanii propagandowej związanej z orędziem biskupów polskich do ich niemieckich braci w chrystusowym urzędzie pasterskim, którą rozpętano niemal nazajutrz po jego ogłoszeniu. Koncentrowała się one na krytyce listu i wykazaniu społecznego poparcia dla oficjalnego stanowiska władz partyjno-państwowych.

Tysiąclecie Chrztu Polski w diecezji przemyskiej obejmowało obchody zarówno na szczeblu parafialnym i dekanalnym, jak i diecezjalnym. Poprzedziły je ogólnopolskie obchody centralne 3 maja 1966 r. w Częstochowie, w których uczestniczyły delegacje wiernych z całego kraju. 3 maja w parafiach diecezji odprawiono uroczyste msze św. W następnych tygodniach w poszczególnych parafiach rozpoczęły się uroczystości milenijne, które trwały do końca roku. W ich trakcie odprawiano uroczyste msze św. z udziałem biskupów, niemożliwa stała się peregrynacja obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, który został internowany przez władze. Główne uroczystości diecezjalne odbyły się w Przemyślu 20 i 21 sierpnia oraz w Tarnobrzegu 7 i 8 września, a na terenie administracji apostolskiej w Lubaczowie 22 i 23 października. Obchody przemyskie połączone były z uroczystością Wniebowzięcia NMP i wspomnieniem św. Jacka, oraz dwusetną rocznicą koronacji cudownej figury Matki Bożej znajdującej się w katedrze, zwanej Matką Bożą Jackową.

W trakcie uroczystości kościelnych aparat bezpieczeństwa prowadził szeroko zakrojone działania operacyjne, które zmierzały do ograniczenia liczby uczestników, rozpoznania uczestników obchodów, rejestracji głoszonych kazań i niedopuszczenia do ewentualnych zagrożeń porządku. Szczególną uwagę zwracano na wystąpienia prymasa Wyszyńskiego i nowego biskupa ordynariusza Ignacego Tokarczuka. Równocześnie z obchodami kościelnymi odbywały się świeckie obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego. Ich centralnym punktem była uroczystość, która odbyła się 19 kwietnia 1966 r. na placu Wolności (obecnie plac Ofiar Getta) pod pomnikiem Wdzięczności Armii Radzieckiej. Obejmowała przejazd ulicami miasta delegacji powiatów na motocyklach i złożenie na ręce przewodniczącego Prezydium WRN Edwarda Dudy i pierwszego sekretarza KW PZPR Władysława Kruczka, urn z ziemią z miejsc martyrologii i zobowiązań do czynów społecznych.

Wystawa „Milenium Chrztu Polski w diecezji przemyskiej i administracji apostolskiej w Lubaczowie” została przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie z okazji 40. rocznicy obchodów milenijnych. Wykorzystano dokumenty i fotografie z archiwów państwowych i kościelnych, które obrazują przebieg konkurencyjnych uroczystości. Uwagę zwracają dokumenty służb specjalnych, które publicznie pokazano po raz pierwszy.

Piotr Chmielowiec
Instytut Pamięci Narodowej
Oddział w Rzeszowie

Dziękujemy Piotrowi Chmielowcowi z Instytutu Pamięci Narodowej Oddziale w Rzeszowie za otwarcie wystawy i udział w jej prezentacji.

Dziękujemy Dyrekcji i pracownikom Młodzieżowego Domu Kultury w Rzeszowie za udostępnienie i przygotowanie sali i holu na ekspozycję wystawy.

Anna Kurowska 

--------------------------------------------------------------------------

GALERIA

*Zdjęcia z wizerunkami dzieci umieszczono na stronie www za zgodą rodziców i opiekunów.