Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

Spotkanie z Andrzejem Stasiukiem

21 października 2010 roku, w Wypożyczalni Muzycznej WiMBP w Rzeszowie, nastąpiła kolejna odsłona II Rzeszowskich Spotkań z Literaturą Współczesną (hasło tegorocznej edycji: Gawędy galicyjskie). Jesienna pogoda, jesienne nastroje były tłem rozmowy z wybitnym pisarzem ANDRZEJEM STASIUKIEM.

Ten niezwykły prozaik, poeta, eseista urodził się w Warszawie. Zadebiutował w 1992 roku zbiorem opowiadań Mury Hebronu, a w 1994 roku opublikował tom poezji Wiersze miłosne i nie. Na podstawie książki Biały Kruk, autorstwa naszego znakomitego gościa, Jerzy Zalewski nakręcił film Gnoje. Ekranizacji Opowieści galicyjskich podjął się Dariusz Jabłoński. Film, z udziałem znanych polskich i czeskich aktorów, nosi tytuł Wino truskawkowe.

Wybrane tytuły publikacji Andrzeja Stasiuka: Przez rzekę, Dukla, Jak zostałem pisarzem  (próba autobiografii intelektualnej), Zima, Jadąc do Babadag, Fado, Dojczland, Taksim.

Za swoją twórczość ten wybitny autor otrzymał wiele nagród, między innymi: Nagrodę Fundacji Kościelskich ( 1995 ), Literacką Nagrodę Nike ( 2005 ), Międzynarodową Nagrodę Literacką Vilenica ( 2008 ), a w 2010 roku Nagrodę Literacką Gdynia w kategorii „proza” .

Moderatorem rozmowy z zaproszonym gościem był dr Jan Wolski z Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Nasze spotkanie z twórczością pisarza było bardzo ważne, ponieważ oprócz tego co znamy, zaprezentowana została czytelnikom najnowsza książka Andrzeja Stasiuka. Nosi ona tytuł Dziennik pisany później. Dziennik jest kolejną książką podróżną pisarza. Dzieli się na trzy części, tak jak trzy akty dramatu. Czytając go czujemy jak nieustannie rośnie napięcie, by zakończyć się niedosytem. Andrzej Stasiuk wyjaśnił, że tak miało być, ponieważ książka jest przymiarką do następnej. Pisarz lubi jak coś się zazębia, jak coś się kontynuuje. Tak też pisze swoje powieści. Sam twierdzi, że ma wrażenie, jakby tworzył jedną książkę.

Twierdzi, że książka i życie jest podróżą, dlatego tematyka jego utworów nawiązuje do podróży. Podróżuje się, bo to jest fascynujące. Można patrzeć jak ciało zanurza się

w rzeczywistość, jest to snucie się w dziecięcość. Celem podróży jest to, by być gdzieś znowu, by odnaleźć znane miejsca. Sama podróż również jest celem. Najważniejsze by gdzieś być i wrócić, by zobaczyć siebie w innym środowisku.

Autor w Dzienniku pisanym później  wspomina swoją podróż do Albanii, do kraju, który dla niego ma hipnotyczną moc. W drugiej części książki dzieli się refleksjami na temat Bałkanów, które są dla niego egzotyczne, a jednocześnie zauważa pewne przekleństwo, ciążące nad tym regionem. Zauważa krew, która w każdej chwili może eksplodować.

W swoich książkach podróżnych Andrzej Stasiuk chce pokazać, że Europa to nie tylko wschód i zachód, ale istnieje również południe. Coś jest na tym południowym wschodzie, takie zanurzenie w historii – twierdzi pisarz. Trzeci akt książki Andrzeja Stasiuka traktuje o podróżach po Polsce. Twórca określa, że jego polskość nie jest sienkiewiczowska, ponieważ jest on wnukiem chłopskim, stąd raczej ma w sobie coś z ducha Szeli.

Autora nie opuszcza myśl, by opisać Polskę. Przymierza się do nowej książki, a będzie ona o Beskidzie Niskim, o Łemkach.

Andrzej Stasiuk długo i chętnie odpowiadał na pytania, które dotyczyły nie tylko najnowszej powieści, ale również całokształtu twórczości oraz miejsc znanych pisarzowi
i czytelnikom.

Trudno było się rozstać, ale jak zawsze nadszedł moment pożegnania. Pozostaje nam tylko czekać na następne utwory. Myślę, że będą równie pasjonujące jak dotychczasowe.

oprac. Grażyna Nowak