Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

 

Kijowskie targi w Narodowym Centrum "Domu Ukraińskiego", zgromadziły wyróżniające się biblioteki, które prezentowały realizowane przez siebie pomysły na to, jak w ciekawy sposób zaistnieć i funkcjonować w przestrzeni lokalnej i społecznej oraz jak sprostać wymogom współczesności i nie bać się  innowacyjnych usług bibliotecznych.

Na Ukrainie działa ok. 18 tysięcy bibliotek.  Programem Bibliomistu[1] , który zakłada modernizację bibliotek i wyposażenie ich w technologie umożliwiające podwyższenie jakości usług dla użytkowników bibliotek, docelowo objętych jest 1600 bibliotek publicznych, które otrzymają do 2013 roku 5066 komputerów.

Na Ukrainie ponad 75% ludzi nie ma stałego dostępu do Internetu. Chociaż Ukraina poczyniła postępy szybkiego wzrostu gospodarczego w ciągu ostatnich dwóch dekad, biblioteki  w dużej mierze pozostały w tyle co skutkuje tym, iż miliony ludzi nie mają dostępu do kluczowych informacji, których potrzebują. Dzięki Bibliomistowi, biblioteki publiczne stają się niezbędnymi  ośrodkami  kultury, gdzie obywatele mogą uzyskać ważne informacje za pośrednictwem sieci internetowej  i otrzymywać pomoc wykwalifikowanego bibliotekarza. Biblioteki wykorzystują więc nowe możliwości do rozszerzenia zakresu świadczonych przez siebie usług o poradnictwo w różnych dziedzinach: prawnych, ogrodniczych, psychologicznych i in. Biblioteki przyciągają ludzi w różnym wieku, co ciekawe także starszych, którzy dzięki Internetowi w bibliotece dowiadują się o swoich prawach, wysyłają pisma do urzędów, zapoznają się z nowymi środkami ochrony roślin, czy nowatorskimi sposobami hodowli zwierząt. Młodsi czytelnicy wertują blogi, rozmawiają przez Internet z rodzinami za granicą, uczą się zbierać niezbędne informacje, uczestniczą w kursach on-line, pomocnych w zdobywaniu i poszerzaniu wiedzy.

Znając realia ukraińskie nietrudno się domyślić, że większość tamtejszych bibliotek zmaga się z problemami, o których biblioteki polskie trochę już zapomniały. Ale te, które zgłosiły się do projektu postanowiły wykorzystać szansę na to,  by opracować swój własny, autorski pomysł, by komputer w bibliotece stał się nie tylko oknem na świat, użytecznym źródłem informacji, ale i urządzeniem dzięki któremu można się kreatywnie realizować.

Pięćdziesiąt osiem targowych stanowisk to reprezentacja bibliotek publicznych, naukowych, elektronicznych z całej Ukrainy - rejonów terytorialnie bliższych Polsce ( Lwów, Łuck, Tarnopol, Czerniowce) jak i tych odległych - z Krymu, Charkowa, Doniecka, bibliotek specjalistycznych (dziecięcych, historycznych, muzyczno-teatralnych) pokazujących inicjatywy, które sprawdziły się w praktyce. Przegląd możliwości i giełda pomysłów na to jak biblioteki mogą pracować i pokazać się na zewnątrz. Dowód też na to, że biblioteki ukraińskie  - podobnie jak polskie - są świadome faktu, że dostęp do informacji ma zasadnicze znaczenie w dzisiejszym zglobalizowanym społeczeństwie i od zachodzących procesów modernizacyjnych nie ma odwrotu.

Obecna w czasie otwarcia Targów -  jak i na panelowych tematycznych dyskusjach - zastępca Ministra Kultury Ukrainy Wiktoria Nikołajewna Lisnica zauważyła, że widok zardzewiałej kłódki na drzwiach biblioteki to przeszłość, a biblioteki poprzez komputeryzację podnoszą swój prestiż w środowisku w którym działają. Działania podnoszące pozycję bibliotek są jednym z najistotniejszych wyzwań, przed   którymi stoją biblioteki publiczne Ukrainy, zmagające się z władzami samorządowymi nie zawsze przychylnie do nich nastawionymi. Rzutuje to na warunki, w których pracują biblioteki i na jakość ich zbiorów. Dlatego otwartość na komputeryzację bibliotek wprowadza nowe możliwości dla ich zaistnienia.

Przeglądając barwne i różnorodne tematycznie stoiska ukraińskich bibliotek trudno było oprzeć się wrażeniu, że biblioteki publiczne posiadają ogromny potencjał możliwości edukacyjnych i popularyzatorskich, trzeba tylko umieć wykorzystać okazję by poprzez promocję, ciekawe pomysły, wykorzystanie atutów środowiska w którym  pracują biblioteki przyciągać ludzi, tworzyć wokół biblioteki przyjazne kręgi osób, które z kolei będą przyciągały innych.

Targi tego typu jak w Kijowie budzą bardzo szerokie zainteresowanie, dostarczają argumentów lobby działającemu na rzecz bibliotek na Ukrainie i niezwykle dowartościowują bibliotekarzy, co wyraźnie widać było w czasie obrad panelowych. Liczba zainteresowanych bibliotek jak i zwiedzających przerosła oczekiwania organizatorów. Uczestniczyło w nich ponad 1000 bibliotekarzy oraz kilka tysięcy zwiedzających.

Trudne warunki, w których niejednokrotnie pracują biblioteki, brak kontaktów z mediami, uciążliwości finansowe, to problemy nieobce także polskiemu środowisku bibliotekarskiemu,   ale instytucje kultury istnieją dzięki wiedzy, pasji i sile wyobraźni ich pracowników, za co niektórzy bibliotekarze zostali w czasie Targów nagrodzeni, stając się tym samym wzorem dla innych.  W zawodzie bibliotekarza pracują głównie kobiety, na Ukrainie to 98% zatrudnionych w tej profesji.

Stoisko polskie, przygotowane przez Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, Program Rozwoju Bibliotek to prezentacja czterech bibliotek polskich: Biblioteki Publicznej m. st. Warszawy, Książnicy Zamojskiejim. Stanisława Kostki Zamoyskiego, Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie oraz Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie. Stoisko polskie, ku radości i zaskoczeniu naszej delegacji cieszyło się tak dużym zainteresowaniem, że przywiezione z Polski materiały szybko zostały rozdane, a oznak życzliwości ze strony bibliotekarzy ukraińskich doświadczaliśmy nawet po zakończeniu oficjalnej części targów.

Barbara Balicka

 

---