Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

Spotkanie ze Zbigniewem Masternakiem

Księstwo – przedpremierowy pokaz w jasielskiej bibliotece

15 listopada br. w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Jaśle w ramach Dyskusyjnego Klubu Książki odbyło się spotkanie autorskie ze Zbigniewem Masternakiem.
Zbigniew Masternak znany przede wszystkim z cyklu powieści Księstwo. Autor nie ukrywał, że jest to próba usystematyzowania własnej biografii i rozliczenia się z przeszłością. To historia chłopca, który z małej prowincjonalnej miejscowości wyrusza na podbój świata. Początkowo książka była wpisywana w nurt chłopski, jednakże zapowiedzi wydawnicze świadczą o tym, że będzie to literacki zapis sięgający poza granice Europy. Literatura to eksperyment na sobie – powiedział na spotkaniu. Wiersz jest znakomitym punktem wyjścia do pisania prozy. Zmusza bowiem do pewnej dyscypliny słownej. Poezją rządzi wiele podobnych prawideł jak piłką nożną, nie styl a zwycięstwo się liczy.
Interesujące w prozie Masternaka są legendy, elementy guseł i dawnych wierzeń. Legendy mogą tłumaczyć rzeczywistość. Dużym atutem jest gwara, która choć tworzy barierę słowną, jeśli się ją pokona może przynieść wiele doznań czytelniczych. Gwara to prowokacyjny język literacki, który starzeje się wolniej. Pozwala uwiarygodnić fabułę – powiedział autor Scyzoryka. Działalność filmową określił jako dopełnienie swoich książek. Brał udział w projektach filmowych, do których w większości napisał scenariusze. Początkowo zaczynał od niskobudżetowych etiud filmowych, aby opanować warsztat. Zebrani mieli okazję zobaczyć prapremierowe fragmenty filmu Księstwo w reż. Andrzeja Barańskiego. Film choć momentami naturalistyczny, pokazuje rzeczywistość polskiej wsi. Gdyby zmienić kostium i scenografię okaże się, że przekazuje treści uniwersalne. I właśnie ten uniwersalizm nadaje rangę twórczości Masternaka. Film wzbudza emocje, zadaje pytania o rozmaite postawy i wybory życiowe. Dyrektor biblioteki M. Piekarska podkreśliła, że rzeczywistość w dużej mierze kreowana przez seriale jest lukrowana i baśniowa ona jest brutalna, choć nam się wydaje, że jesteśmy od niej daleko. Zaprezentowane fragmenty sprawiły, że chce się go obejrzeć w całości. Film był pokazywany na festiwalach międzynarodowych, m.in. w Karlovych Varach.

Krystyna Ziemba

Współczesny epos

„Księstwo” – opowieść o człowieku , który zaprzepaścił swoje marzenia. Bohater pragnął być wspaniałym piłkarzem, jak Maradona, ale kontuzja kolana przekreśliła te plany i równie wspaniałym poetą, jak Goethe, ale dzisiejszy czas nie sprzyja poezji. Obydwaj jego mistrzowie mieli podobne metody pracy i osiągnięcia sukcesów w swojej dziedzinie. Podobnie , jak bohater powieści, oddziaływali mobilizująco na środowisko w którym żyli. Łączył ich pogląd na życie, które mimo swoich pasji, uważali za najważniejsze i warte nawet pewnych słabości ubarwiających je.Czasem jednak pewne zdarzenia burzą nasze marzenia i pozostają białą plamą zaniechania - Bo budzi nas oślepiający blask słońca, blask realiów życia.Siła woli na wyrwanie się z biedy i życia w cieniu Gór Świętokrzyskich i wszystkiego tego co je stanowi, wyznacza nowy kierunek działania. Studia prawnicze, a następnie polonistyczne są nowym wyzwaniem. Twarde warunki studiowania (wszechogarniająca bieda) sprowadzają bohatera na manowce, do konfliktu z prawem włącznie. Pomimo usilnych starań, by stać się udzielnym Księciem księstwa swoich marzeń i szlachetnych dążeń, życie co chwilę stawia na jego drodze Kannę, tylko że nie jest on w tej sytuacji Hannibalem.
Ratunkiem, zdaje się być sardoniczny śmiech, który pomaga wyjść obronną ręką z pogrążających sytuacji. Powalający, inteligentny humor sytuacyjny i słowny jest bardzo mocną stroną pisarstwa Z. Masternaka. Sprawia on, że lubimy tego łobuza z głową w chmurach, wychowanego na urzekających pięknem legendach i opowieściach dotyczących najdawniejszych dziejów Polski.

Barbara Tora
DKK MBP Jasło