Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

Ewa Stachniak: "Ogród Afrodyty"

Recenzja Historia Zofii Potockiej, bohaterki powieści E.Stachniak : “Ogród Afrodyty” , jest niezwykła ,wprost bajkowa.

Piękna Bitynka – jak ją w Polsce nazywano – była córką greckiego handlarza bydłem , a po jego śmierci żyła z matką w Stambule w biedzie. Jej stary kochanek , królewski dyplomata Karol Boscamp , sprowadza ją do Polski , ale Zofia nie dociera do Warszawy.Zatrzymuje się w Kamieńcu i postanawia “wziąć sprawy w swoje ręce”. Poślubia Józefa de Witt`a ,syna komendanta twierdzy kamienieckiej.Odtąd zaczyna się jej oszałamiająca kariera. Jest gościem {kochanką?} króla Stanisława Augusta

Poniatowskiego .Podczas ich podróży po Europie, państwo de Witt są przyjmowani na salonach arystokracji i dworach królewskch. Wszędzie budzi zachwyt dla swej urody i pożądanie mężczyzn.Zakochuje się w niej magnat Szczęsny Potocki , właściciel olbrzymiej fortuny. Doprowadza do

unieważnienia swojego małżeństwa i rozwodu z Józefiną i żeni się z Zofią. Dla niej zakłada ogród pod Humaniem , słynną “Sofiówkę” opiewaną przez Trembeckiego.

Biedna, prosta Greczynka i polska hrabina Potocka. Jak udało się jej osiągnąć ten status?

Niewątpliwym atutem była jej uroda , wdzięk , patronowała jej Afrodyta , grecja bogini miłości. Musiała też być niezwykle inteligentna – aby te wszystkie atuty umiejętnie wykorzystać. Posługiwała się też intrygą , kłamstwem. Czy w jej stosunkach z kochankami ważniejsza była miłość czy wyrachowanie? Budzi podziw czy potępienie? , i czy mamy prawo ją potępiać? W tym bezwzględnym świecie cnota jest rzadko wynagradzana.

A czy była szczęśliwa?

Ewa Stachniak rozpoczyna opowieść o Zofii Potockiej , gdy ta przybywa do Berlina w 1822 r. śmiertelnie chora i tam umiera. Powieść biegnie dwutorowo : plan pierwszy odtwarza ostatnie dni życia bohaterki, cierpienie i umieranie i drugi - odtwarzanie w pamięci chorej historii jej życia: triumfów i upokorzeń. Miłość Szczęsnego dała jej pozycję , ale przyniosła też udrękę. Zofia Potocka była dobrą matką - zadbała o przyszłość swoich dzieci , szczególnie dwóch córek ,by mogły kochać a nie zabiegać o miłość. Dzieje bohaterki przypadają na dramatyczny okres w historii Polski : rozbiory, powstanie kościuszkowskie , a ona sama jest żoną targowiczanina. Wyrzuty sumienia dręczące Szczęsnego pod koniec jego życia , zatruły szczęście i spokój małżonków. Książka “Ogród Afrodyty” jest warta przeczytania , wzbogaca naszą wiedzę o przeszłości ,a niebanalne dzieje pięknej Bitynki dowodzą , że życie pisze nieraz ciekawsze scenariusze niż wyobraźnia pisarza .

Janina Sienicka