Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

 

Niby zna się życiorys poety jeszcze ze szkoły, zna przynajmniej kilka wierszy z recytacji na różnych szkolnych rocznicach i uroczystościach, czytało się to i owo przy okazji lektur wspomnień różnych pisarzy i opracowań literackich, ale dopiero biografia taka jak książka Urbanka daje szansę na poznanie postaci tak odbiegającej od stereotypu jaki wytworzyła w nas szkoła i zbyt pobieżna lektura. Przyznam, że znałam poezję Broniewskiego może nie całą ale też tę nieuwzględnianą szczególnie w szkole, bardzo lubię jego wiersze liryczne, uważałam je zawsze i nadal uważam za świetne, wstrząsające. Za to o samym poecie dowiedziałam się tak naprawdę z tej książki. I wiedza ta bardzo mnie zaskoczyła, zmieniła mój stosunek do poety jako człowieka. Oto prawdziwy szlagon, polski szlachcic z dworku pełnego polskich tradycji, katolik, wykształcony inteligent ukształtowany w kulturze zachodu. Z temperamentu i fantazji jako żywo przypomina szaławiłę Kmicica z jego szczerością, naiwnością a także wszystkimi szlacheckimi mołojeckimi narowami. Młodziutki Władysław rwie się do walki o Polskę. Zostaje żołnierzem bardzo wcześnie bo w wieku 15 lat. Od tej pory walczy na wszelkich frontach i walczy dzielnie. Jest jednak człowiekiem rozumnym i wrażliwym dlatego dając swoją daninę krwi pyta siebie o jaką Polskę walczy? Coraz bardziej rozchodzą mu się ideały z rzeczywistością, z obrazem tej Polski, która powstaje z niewoli a potem z ruin I wojny i wojny 1920 roku. Dostrzega brud polityki, hipokryzję i cynizm elit, niewyobrażalną nędzę ludności. Idealistyczny chłopiec zbliża się do socjalizmu i wiąże z działaczami komunistycznymi. Ląduje w więzieniu. Jak na polskiego szlagona jest to przypadek niezwyczajny. Od tej pory już zawsze tak będzie. Broniewski pozostanie rozdarty między dwoma światami, biegunami. Pozostanie nieodrodnym synem swojej warstwy szlacheckiej, polskiej, której nigdy się nie wyrzeknie dla internacjonalistycznych mrzonek swoich przyjaciół komunistów, a jednocześnie człowiekiem szczerze wierzącym w idee socjalizmu i przez chwilę nawet wierzącym w jego realizację praktyczną w ZSRR. Tragizm tej postaci wyznacza miara jego osobowości. Człowieka na wskroś szlachetnego, którego musiało odrzucać zakłamanie i kołtuństwo moralne i społeczne kręgów wśród których się obracał, łamanie praw człowieka, podłość i hipokryzja. A przecież odrzucając to, co w Polsce było szpetnego i co bolało wpadł w pułapkę. Jego ideały socjalistyczne pokazały w realizacji jeszcze gorszą twarz totalitaryzmu komunistycznego. Broniewski wcześnie i na własnej skórze poczuł czym jest socjalizm w wydaniu radzieckim a przecież ciągle wierzył, że stosunki społeczne muszą i powinny ulec zmianie. Przez wszystkie swoje dni zmagał się z tymi problemami i zmagał się z sobą samym. Pokazują to jego wiersze ale też wszystko co się z nim działo w życiu osobistym: pogmatwane życie rodzinne, alkoholizm. Cudem jest to, że przeżywszy co przeżył, pijąc tyle ile wypił, do końca pozostał sobą: człowiekiem mężnym, niezmiennie wiernym swoim ideałom, czystym moralnie, honorowym w najgłębszym sensie. Przy tym, mimo wszystkich klęsk osobistych do końca zachował to co prawdziwy mężczyzna ma najlepszego: humor, czułość dla ludzi i świata, honor, otwartość na innych. Myślę o Broniewskim teraz nie tylko jako o znakomitym poecie ale jako o jednym z tych pięknych Polaków, którzy trafiali nam się od czasu do czasu w panteonie znanych postaci. Polaków, którzy są chlubą i nadzieją, że jeszcze Polska nie zginie póki tacy się będą w niej i dla nas rodzić.

 

Stanisława Czernik, DKK „Liberatorium” MBP w Jaśle