Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

 

26 maja 2015 roku w Czytelni Głównej MBP w Jaśle odbyło się spotkanie DKK „Liberatorium” i rozmowa o książce Andrzeja Stasiuka „Wschód”.

 

Gościem specjalnym był Wiesław Setlak, literaturoznawca, współpracownik wielu czasopism, w tym „Nowej Okolicy Poetów”. Przedstawił esej „Twórca wobec przestrzeni i czasu: przyczynek do rozważań o filozofii mobilności Andrzeja Stasiuka”.

Stasiuk to pisarz kosmograf, porusza się w przestrzeni Europy Środkowej i penetruje rubieże transcendencji – Anthropos, Theos, Kosmos. Jego język jest zmienny, czasem deklaratywny i konfesyjny. Dokonuje próby zdefiniowania Wschodu, a świat to dla niego zbiór zdarzeń - mówił Wiesław Setlak.

Fenomen prozy Stasiuka polega na tym, że jest bardzo niejednorodna w odbiorze i wywołuje różne emocje.

To mentalny nomada. W jego prozie interesuje mnie to, co on myśli o człowieku – powiedziała Stanisława Czernik.

Autor „Wschodu” opisując tę część świata jest arcymistrzem w opisie i w uchwyceniu klimatu tego miejsca. Czyni to przy pomocy słów, które czułyby się wyśmienicie w poezji, tak zdumiewająco uderza wysublimowany język poetycki sięgający poza codzienność. Stało się to możliwe dzięki niezwykłej wrażliwości autora, dzięki „łasce niewinności i smutnych doświadczeń dzieciństwa” – uważa Barbara Tora.

 

MBP w Jaśle

 

 

 

Motto: Dlaczego myśl nie powraca do miejsc obfitości?.

Takie pytanie zadałam sobie po przeczytaniu książki Andrzeja Stasiuka „Wschód”. Stasiuk, który urodził się w 1960 r. w Warszawie, nie może pamiętać czasów II wojny światowej, okresu stalinizmu w Rosji, a także życia ludzi w środkowo - wschodniej części Azji. Tak bywa w życiu prawie każdego człowieka wchodzącego w wiek średni, że stara się poznać przeszłość i korzenie swojej rodziny oraz wszystko co jest z tym związane. Autor od 1986 roku, ma swoją siedzibę niedaleko Jasła, o którym kilkakrotnie wspomina. Tytuł książki i jej treść łączy wiele miejsc w Polsce i Azji. Autor uważa, że Jasło, Krosno, Przemyśl jest Bramą na Wschód – „Bramą Bram”.

Co ma wspólnego Beskid Niski, Podlasie, Warszawa z Krajem Zabajkalskim i Chinami?

My, ludzie z lat 40. ubiegłego wieku, pamiętamy czasy wojny i życie w powojennej Polsce Ludowej. Zdajemy sobie sprawę jak wszystko się zmieniło w czasach obecnych. Andrzej Stasiuk, wracając samochodem wzdłuż wschodniej granicy z Polesia do swojego domu w Beskidzie, ocenia realia bardzo krytycznie. Ciągłe przeskoki od opisu dawnej tandety w Polsce, Mongolii czy Chinach, aż do czasów obecnych, powodują, że książkę czyta się bardzo trudno. Przerażający jest realistyczny opis życia Chińczyków w Pekinie:Błąkając się po chińskich peryferiach i sklepach, nie mogłem się oprzeć wrażeniu, że ten Lewiatan świata zdąża do chwili, gdy z różowego plastiku, gumy i folii, będzie w stanie wyprodukować nasze myśli i sny.

Może ze „Wschodu na Zachód”?

Książka Andrzeja Stasiuka jest zupełnie inna niż książki podróżnicze, np. po Europie, USA, Ameryce Południowej i innych częściach świata. Tamte zachęcają do podróży, a realistyczny, wręcz okrutny Stasiuk, opisując swoją podróż na Wschód sprawia, że za żadne skarby świata, nie wybrałabym się w taką drogę. Ta bardzo okrutna, realna rzeczywistość powoduje zadawanie takich pytań jak: Dokąd idziemy po śmierci? Na co czekamy?. Stasiuk pisze: Zastanawiałem się gdzie łatwiej umierać, czy tu / na Gobi/, czy u siebie.

Książka jest wspaniała, chociaż tak okrutna i przerażająca. Życzę autorowi aby nadal miał odwagę przelewać na papier swoje myśli, np. o zachodzie.

 

                                                                       Maria Kantor DKK „Liberatorium” MBP w Jaśle