Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

 

 

Henning Mankell jest autorem książki ,, Wspomnienia brudnego anioła’’, znanym dziennikarzem oraz pisarzem szwedzkim, autorem poczytnych kryminałów.Książkę czyta się jednym tchem, jest lekka i łatwa w odbiorze. Autor przedstawia historię młodej szwedki Hanny. W ciągu półtora roku w życiu dziewczyny dzieje się tyle i tak niebywałych historii, że wydaje się nam to nieprawdopodobne.

Osiemnastoletnia dziewczyna opuszcza rodzinny dom. Zostaje przeznaczona do pomocy rodzinie w jednym z portowych miast Szwecji. Matka Hanny nie daje sobie rady z biedą, mrozem i surowością życia. Poświęca swoją córkę w imię utrzymania w domu pozostałych dzieci.Klimat szwedzkiej zimy podkreśla odwagę dziewczyny. Nie znajduje rodziny, której ma pomagać, zostaje w domu przewoźnika, z którym przyjechała do portu. Czas pracy w domu przeplatał się z czasem nauki czytania, zwiedzania. Nie mająca nic do stracenia dziewczyna zostaje kucharką na żaglowcu płynącym do Australii. W krótkim czasie zostaje żoną pierwszego oficera. Idylla młodych małżonków szybko się kończy - mąż Hanny umiera zarażony tropikalną chorobą. Po morskiej ceremonii pogrzebu w najbliższym porcie dziewczyna ucieka ze statku myśląc, że dalsze życie na statku bez ukochanego będzie nie do zniesienia.Hanna zostaje mieszkanką hotelu, który okazuje się afrykańskim domem publicznym dla białych. Czarne kobiety ratują kobiecie życie, gdy traci swoje nienarodzone dziecko.Przez małżeństwo z senhorem Vazem staje się współwłaścicielką tego hotelu. To małżeństwo trochę z rozsądku daje jej poczucie bezpieczeństwa i stabilności materialnej. Po śmierci Vaza, dziewczyna staje się bogatą białą kobietą, mieszkającą samotnie z ulubionym zwierzęciem męża, szympansem Carlosem w ogromnej posiadłości.Tu dla mnie rozpoczyna się ciekawsza afrykańska część powieści. Hanna prowadzi dostatnie życie białej kobiety, która z jednej strony pomaga czarnym, a z drugiej strony nabywa nawyków białych kolonialistów. Dziewczyna staje się Aną – osobą, która za wszelką cenę chce uratować czarną kobietę, która zamordowała swojego białego partnera. Niestety Isabel zostaje w więzieniu zamordowana. Ana na prośbę brata Isabele Mojżesza ma poinformować rodziców dziewczyny o jej śmierci. Niepowodzenia przy uwolnieniu Isabele, śmierć Carlosa, traktowanie przez białych potwierdzają chęć Any do opuszczenia Afryki. Kobieta wynagradza swoje pracownice, robi sobie z nimi pamiątkowe zdjęcie i zaczyna poszukiwania rodziców Isabele. Ana znajduje nową miłość czarnoskórego Mojżesza. Związek nieakceptowany w ówczesnych czasach. Za sprawą magicznego, tajemniczego proszku, który Ana dostaje od Mojżesza dziewczyna znika. Można dopowiedzieć sobie jej dalsze losy.

Książka pokazuje jak samotna była Ana – Hanna wśród ludzi, jak za wszelką cenę poszukuje własnej tożsamości i miłości. Widzimy konfrontację dwóch światów: surowego, biednego, mroźnego i pełnego barw, temperamentu afrykańskiego. Wzruszająca jest przyjaźń kobiety z udomowionym szympansem, jest ona być może namiastką poczucia bezpieczeństwa i przyjaźni, której Hannie brakowało.Książka jest estetycznie wydana. Okładka nawiązuje do jednego z epizodów książki, gdzie Ana przebiera się w arabski strój do pamiątkowego zdjęcia. Widać, że autor książki jest zafascynowany kulturą afrykańską. Pierwowzór bohaterki to postać autentyczna. Dokumenty mówią, że na przełomie XIX i XX wieku pewna szwedka była właścicielką dobrze prosperującego domu publicznego. Ślad po niej zaginął. Przeszkadzała mi w książce absurdalność niektórych sytuacji np. obraz śpiącej z szympansem Hanny i czekający na dziewczynę pod oknem czarny zakochany Mojżesz, anonimowy cmentarzyk na terenie domu publicznego, pilnujący podczas spacerów po porcie czarny Judasz czy larwy tasiemca (którym odchudzały się kobiety) w ciele małpy i to, że czas akcji to niecałe dwa lata. Nie można zapomnieć wtedy, że autor pisze kryminały, a tu zupełnie dobre czytadło – bajka …

 

Barbara Markiewicz