Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

Olga Tokarczuk: "Księgi Jakubowe"

Olga Tokarczuk – psycholog, pisarka, eseistka, autorka scenariuszy, poetka – uhonorowana wieloma nagrodami, m. in. Nagrodą Literacką „Nike”, w 2008 i 2015 roku (w 2015 roku za ,,Księgi Jakubowe''). W roku 1752 do Rohatyna przyjeżdża kasztelanowa Katarzyna Kossakowska wraz z poetką Elżbietą Drużbacką. Na powitalnej kolacji lokalny proboszcz Benedykt Chmielowski, autor pierwszej polskiej encyklopedii, rozpoczyna z poetką rozmowę, która trwać będzie nawet po spotkaniu, w listach pisanych do siebie. Niebawem na Podole przybywa młody i charyzmatyczny Żyd - Jakub Lejbowicz Frank. Porzuca judaizm na rzecz sabatanizmu, przyjmuje islam a w przyszłości katolicyzm. Ten tajemniczy przybysz z dalekiej Smyrny głosi idee, które dość szybko dzielą społeczność żydowską. Dla wielu heretyk, dla innych Mesjasz, który wyprowadza kilkaset, może więcej, kilka tysięcy Żydów, z niewoli. Z nimi i dla nich dokonuje rzeczy niezwykłej, zapewnia bezpieczeństwo, szacunek, współtworzy dzieje diaspory żydowskiej, ale w dziejach tych traktowany jest jako Luter w kościele katolickim. Wkrótce ma wokół siebie krąg oddanych sobie uczniów zaś wywołany przezeń ferment może odmienić bieg historii. Niemal tysiąc stron Księgi, wielowątkowość postaci – imponują nienagannym literackim językiem, co powoduje, że obcujemy z czymś wyjątkowym, bo wnikliwość i wiedza łączą się tutaj z klarowną, nienaganną niby nurt płynącą frazą. Autorka uważnie czerpie z tradycji powieści historycznej, jednocześnie poszerza z dbałością o każdy szczegół jej granice gatunkowe. Wszystko jest jak na dłoni: realia epoki, architektura terenu, stroje, zapach prostych ludzi, dwory szlacheckie, katolickie plebanie i żydowskie domostwa, rozmodlone i zanurzone w lekturze tajemnych pism twarze. Rysując obraz tamtej Polski, wiedzie czytelnika przez siedem granic, pięć języków i trzy duże religie nie licząc tych małych. Lektura jest fascynująca – czytajmy.

DKK przy BPGiM w Strzyżowie Czesława Szlachta-Pytko