Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

Spotkanie autorskie z ukraińskim pisarzem, eseistą i tłumaczem Wasylem Machno w Wypożyczalni Muzycznej - relacja

Spotkanie autorskie z ukraińskim pisarzem, eseistą i tłumaczem Wasylem Machno w Wypożyczalni Muzycznej - relacja

24 listopada 2022 r. w Wypożyczalni Muzycznej odbyło się spotkanie z Wasylem Machno - ukraińskim pisarzem, poetą, eseistą, dramatopisarzem i tłumaczem współczesnej poezji amerykańskiej, serbskiej i ukraińskiej oraz polskiej, w tym wierszy Zbigniewa Herberta, Janusza Szubera i Anny Frajlich. Przybyłych na spotkanie przywitała i autora przedstawiła Pani Dyrektor WiMBP Bożena Janda, a rozmowę na temat twórczości Naszego Gościa poprowadziła Magdalena Rabizo-Birek, redaktorka naczelna kwartalnika „Fraza” - współorganizatora spotkania.

Wasyl Machno od 2000 roku mieszka i tworzy w Nowym Jorku, ale jego twórczość - niejako organicznie - związana jest ze światem jego dzieciństwa spędzonego w Czortkowie koło Tarnopola, ze światem wspomnień jego rodziców i dziadków związanych ze podleżajską wsią Dębno, z której po 1945 roku zostali przesiedleni w ramach akcji „Wisła”. Choć w jego rodzinie nie było tradycji literackich, to przekaz słowny opowieści zasłyszanych w dzieciństwie i młodości, nabycie szacunku do słowa zrodziło w nim „powołanie poetyckie”. To miejsce do którego nieustannie wraca w swoich myślach, poezji i prozie. Tak jak przeczytanym przez niego w języku polskim i ukraińskim, wierszu „Pomnik”:

[…]
i póki nie wspomnieniem a krwią i ciałem jestem
i póki Czortków w koronie jest koroną
szukam pałacu i wieży spojrzeniem
do klamki która nie ma drzwi się zbliżam
trzymam miasto za karasia płetwę
i ono mnie trzyma
i sam nie jestem
[…]

Na pytanie: Co to znaczy być pisarzem, kim jest pisarz ukraiński dziś? Wasyl Machno udzielił jednoznacznej odpowiedzi: „Pisarz to nie jest zawód. Pisarstwo to kwestia języka i kwestia tożsamości”. Pisarstwo związane z językiem urodzenia, w jego przypadku z językiem ukraińskim. Dla niego literatura jest frontem intelektualnym, ponieważ przez nią można osiągnąć tożsamość ukraińską i ów unikalny koloryt związany z ziemią rodzinną jej historią i tradycją. „Ukraina od kilku miesięcy przechodzi przez ciężkie doświadczenia, a wspólnota międzynarodowa daje jej nie tylko pomoc, ale i możliwości jakich wcześniej nie było. Zaistnienia w świadomości innych krajów. Literatura zbiera głos w sprawie Ukrainy, a to dla wspólnoty narodu ukraińskiego jest bardzo ważne”.

Dla autora „Kalendarza Wieczności”, powieści, która w języku polskim - w tłumaczeniu Bohdana Zadury - ukazała się w 2020 roku, istotne jest, by pisać Galicji Wschodniej i jej wielokulturowości, o tej części historii, która jest „nasza wspólna”, o dialogu z innymi narodami i ich różnorodnej tradycji. Bliskości w stosunku do polskiej kultury. Historia jest ważna i zawiera całe spektrum dobra i zła i choć dzieje się lokalnie, poprzez literaturę przemienia się w doświadczenie globalne. „Literatura potrzebuje czasu. Literatura faktu tworzy się teraz. Reportaże, dzienniki, kroniki to pisanie na gorąco, ale spojrzenie na to co dzieje się obecnie wymaga nie tylko kunsztu literackiego, ale i dystansu”.

Uczestnicy spotkania mieli wyjątkową okazję, by posłuchać czytanych przez Wasyla Machno fragmentów „Kalendarza wieczności” oraz wierszy z jego najnowszego dwujęzycznego polsko-ukraińskiego tomiku poezji „Wiersze jerozolimskie oraz 16 innych wierszy”. Zaś po spotkaniu nie brakowało rozmów o literaturze, wspólnych fotografii i dyskusji także z obywatelami Ukrainy, którzy mieszkają w Naszym mieście i korzystają z rzeszowskich bibliotek.
 

Barbara Balicka

----------------------------------------------------------

GALERIA