Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie

IKONY MARII TOPOLEWICZ - Filia nr 10

Ikony Marii Topolewicz
- spotkanie w Filii nr 10
 

           9 lutego 2012 r. Filia Nr 10 gościła Panią Marię Topolewicz, wykładowcę z Centrum Kultury i Języka Polskiego dla Cudzoziemców „Polonus” Uniwersytetu Rzeszowskiego. Od kilku lat pani Maria „pisze” Ikony, jak sama przyznaje „…zawsze według oryginału, szczególnie starannie oddając ich kanoniczne elementy, subtelnie je interpretując…”. Uczestnikami spotkania byli Słuchacze Uniwersytetu Trzeciego Wieku, którzy z dużym zainteresowaniem wysłuchali prelekcji i prezentacji wybranych Ikon. Nasz gość zapoznał Słuchaczy z historią, symboliką i sposobem tworzenia Ikon. W swoich zbiorach posiada ponad pięćdziesiąt obrazów, które są odzwierciedleniem Jej zainteresowań związanych m.in. z wielokulturowością Podkarpacia.               

Ikona  to obraz kultowy, który ukształtował się w sztuce wschodnio-chrześcijańskiej na terenie Cesarstwa Bizantyjskiego. Najstarsze ikony pochodzą z VI wieku i powstały w monastyrze św. Katarzyny na górze Synaj.

Twórcę ikony obowiązywały ściśle określone zasady dotyczące przedstawiania osób, tła, gestów czy kolorów. Zasady te zawarte są w tzw. podlinnikach, czyli wzornikach. Ikony ukazują wizerunki Boga, Matki Bożej, świętych, proroków, bądź sceny biblijne.

Na spotkaniu ze Słuchaczami Uniwersytetu Trzeciego Wieku zaprezentowane zostały wybrane ikony:

1. Chrystus Święte Milczenie według XIX-wiecznej ikony z Rosji, wzorowanej na miniaturze z czternastowiecznego manuskryptu. Ten wizerunek przedstawia Chrystusa, jako pięknego, młodego Anioła z rękoma skrzyżowanymi na piersiach z nimbem, w który wpisano zieloną i czerwoną ośmioramienną gwiazdę.
2. Matka Boska Hodegetria - z gr. odigos – czyli Ta, która prowadzi. Matka Boska występuje na tej ikonie jako Przewodniczka, wskazująca drogę ku Zbawieniu. Patrząc na widza, wskazuje prawą ręką na Jezusa, który siedzi na Jej lewym ramieniu. Zaprezentowania ikona napisana została według ikony z pierwszej połowy XVI w. z Paniszczowa.
3. Matka Boska Eleusa – czyli  Miłosierna, Współczująca.  W tej ikonie Maryja, trzymając Dzieciątko na lewym ramieniu, czule Je obejmuje i przytula do siebie.
4. Chrystus Pantokrator – według ikony z Malawy z XVI wieku. Wizerunek przedstawia Chrystusa jako Wszechwładcę z otwartą Księgą Pisma świętego. Prawą dłonią Chrystus błogosławi wiernych.
5. Ikona św. Łukasza Ewangelisty - według ikony z cerkwii w Sawinie z XVII wieku. Obecnie mieści się ona w Muzeum w Chełmie. Święty Łukasz przedstawiony jest przy pisaniu swojej Ewangelii. Pod wpływem ikonografii zachodniej otrzymuje swój atrybut, czyli uskrzydlonego wołu, jako symbol zwierzęcia ofiarnego.
6. Ikona św. Grzegorza z Nazjanzu - Ojca i Doktora Kościoła, patriarchy Konstantynopola. Obraz napisany został według XVII - wiecznej ikony z Lipnia.